Gizli Tehlike: Isı Stresi
Nisan 14, 2021
Süt çiftliklerindeki gizli sorunlardan biri de ısı stresidir. Bu sorun genellikle çiftlikler tarafından görmezden gelinir. Ancak sonuçları çok büyüktür ve çiftlik karlılığını ve sürü sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Isı Stresi Nedir?
Isı stresi inek vücudunun ısıdan kurtulamadığı durumlarda meydana gelir. Bu ciddi derecede tehlikeli bir durumdur ve süt üretiminde düşüşe ve bazı diğer hastalıklara sebep olur.
Davranışsal Değişiklikler
Isı stresi, süt ineklerinde düşük üreme performansına ve düşük süt üretimine neden olur. Dış kuvvetlerin toplamı, hayvanın vücut ısısını, solunum hızını ve terlemeyi arttırır. Isı stresi aşırı enerji akışına (şiddetli ısı şeklinde) neden olur ve aşırı durumlarda ölümler meydana gelebilir. Isı stresi yaşayan hayvanlarda oturma süresinin artması ve aktivitede azalma, açlık, susuzluk, düşük kan şekeri, saldırganlık, depresyon, ciltte zayıflama, topallık, vücut ağırlığında azalma (% 12 su kaybı) gözlemlenmektedir (Liam Polsky ve ark., 2017). Kızgınlık davranışlarında azalma görülür (yaz günlerinde %20-30’a kadar)(De Rensis ve Scaramuzzi, 2003).
Sıvı ve yem alımında değişiklikler yapılması gibi bazı davranışsal başa çıkma stratejileri vardır (besleme süresinin daha soğuk dönemlere kaydırılması), ancak bu stratejiler ısı stresi ile başa çıkmak için yeterli değildir.
Bu dönemde grelin hormonundaki artış (mide boşken salgılanır) diğer zamanlara göre daha fazla görülür. Ayrıca, bunun etkilerini azaltmak için DMI (kuru madde alımı) azaltılır; diyet konsantrasyonu artar. Yüksek proteinli sindirim, hayvanda üre artışına neden olur. Bu nedenle rektal sıcaklık artar.
Süt Üretimi
Bu dönemde süt inekleri kuru ineklere göre daha zorlanır. Alışılmadık koşullarda süt verimi anında düşer. Kuru madde alımının azalması nedeniyle süt üretimi için kullanılan gerekli maddelerin sayısı azalmaktadır.
Anahtar Metrik: THI(Sıcaklık-Nem İndeksi)
Sıcaklık-Nem İndeksinin bir kısaltması olan THI (Temperature-Humidity Index), çevre sıcaklığı ve bağıl nemin çiftlik hayvanları üzerindeki birleşik etkisinin ölçüsüdür. Bu ölçü, 72'yi aştığında ısı stresi etkisi başlar ve 78'den sonra inekleri ciddi şekilde etkiler.
Sıcaklık-Nem indeksi 82'yi aştığında, süt üretiminde önemli kayıplara ve ineklerin uzun vadeli sağlığına zarar verebilecek ciddi hastalıklara neden olabilir.
Isı Stresinin Sonuçları
Çeşitli araştırmalardan elde edilen ısı stresi sonuçlarına bir göz atalım:
| West 2003 | Isı-Nem İndeksi (THI), 72'yi aştığında süt verimi birim artış başına 0,2 kg azaldı. Başka bir kaynak, 72'den sonra THI başına 0,27 kg olduğunu söylüyor. (Cowley ve ark. 2015). |
| Summer ve ark. 2019 | Günlük süt verimi, iklim değişikliğinden oldukça etkilenir. Sıcaklık ve nemin artması, süt üretiminde önemli bir düşüşe neden olur (günlük kilogram) |
| Nordlund ve ark. 2019 | Isı yükünün, ABD süt ürünleri endüstrisi üzerinde önemli bir olumsuz ekonomik etkiye sahip olduğu(St-Pierre ve ark. 2003), büyük ölçüde azaltılmış süt verimi (West, 2003); bozulmuş üreme performansı (Jordan, 2003; Schüller ve ark. 2016); ve bozulmuş meme dokusu fonksiyonu ile ilişkili diğer kayıplar (Tao ve ark. 2018), gebeliğin sonlarında gelişen fetüs üzerindeki olumsuz etkileri(Dahl ve ark. 2016) tanımlanmıştır. |
| St-Pierre ve ark. 2003 | Isı stresi, ABD hayvancılık üretim endüstrisinde 1,69 ila 2,36 milyar ABD doları arasında değişen toplam yıllık ekonomik kayıplara neden olur. |
| Mader ve ark. 2006 | Emzirme ve büyüme için gerekli olan enerji tükenmesine ek olarak vücuda aşırı enerji akışı (şiddetli ısı şeklinde), yaşam koşullarının bozulmasına, yaşam kalitesinin düşmesine ve aşırı durumlarda ölüme neden olabilir. |
| Keyserlingk ve ark. 2009 | Sıcak bir günde (doğal yaşam alanında) gölge arayamayan emziren bir inek muhtemelen rahatsız edici derecede sıcak hissedecek (duygusal durum) ve azalmış süt üretimi yaşayacaktır. |
| NRC, 2001 | Hafif ila şiddetli ısı stresi, metabolik bakım gereksinimlerini %7-25 oranında artırabilir, bu da hem mevcut metabolik stresi hem de süt üretimindeki azalmayı daha da şiddetlendirir. |
Çözüm: wiCow
wiCow sistemi, ortamı sürekli izleyen ve kullanıcıları sorunlu durumlardan haberdar eden bir çevre sensörüne (ClimateSens) sahiptir. wiCow sistemi, ineklerin vücut sıcaklığını oldukça doğru bir şekilde takip eder. Sahada, sistemimiz bazı ısı stresi durumlarıyla karşılaştı. Bu durumlarda, sistemimiz anormalliği başarıyla tespit etti ve çiftçilerin olası olumsuz zararları önlenmesine yardımcı oldu.